ทำความรู้จัก เครื่องพ่นทราย(Sandblasting machine) ทำงานยังไง? ใช้สำหรับอะไร?

ภายในบทความนี้จะพาทุกคนไปรู้จักกับ เครื่องพ่นทราย หรือ Sandblasting machine ซึ่งเป็นหนึ่งในเครื่องอุตสาหรกรรมที่ถูกนำมาใช้ในรูปแบบการขัด หลักการทำงาน วิธีการใช้งาน และข้อดี/ข้อเสียจะเป็นอย่างไร จะอธิบายในต่อไปนี้

Sandblasting machine คืออะไร

Sandblasting machine หรือ เครื่องพ่นทราย คือ เครื่องจักรที่ใช้สำหรับการพ่นทรายด้วยความเร็วสูงเพื่อทำการตกแต่งพื้นผิว สามารถใช้สำหรับทำความสะอาด ลบคม ขจัดสีและสารเคลือบผิว สี หรือสำหรับการตกแต่งหรือปรับปรุงพื้นผิวบนวัสดุต่างๆ จำนวนมาก โดยใช้เครื่องอัดอากาศและเครื่องพ่นทราย(อุปกรณ์พ่นทรายจะประกอบด้วยห้องที่ผสมทรายและอากาศเข้าด้วยกัน) เพื่อพ่นทรายที่ถูกแรงอัดสูงไปยังพื้นผิวต่างๆ ด้วยคุณสมบัติของทรายที่สามารถสร้างความสึกกร่อนให้กับพื้นผิวส่วนเกินและวัสดุที่ไม่ต้องการออกไปได้ ซึ่งสามารถอธิบายง่าย ๆ เมื่อเปรียบเทียบกับกระดาษทราย

กระดาษทรายประกอบได้ด้วยอนุภาคทรายจำนวนมาก เมื่อนำไปถูกับพื้นผิว ทรายจะขจัดวัสดุชั้นบนออกไปบางส่วน และทำให้พื้นผิวเรียบเนียนขึ้น การพ่นก็ทำงานในลักษณะเดียวกัน เพียงแต่ใช้ทรายที่มีแรงดันสูง

เมื่อพูดถึงมืออาชีพด้านอุตสาหกรรม เครื่องพ่นทรายเป็นอุปกรณ์หลักสำหรับการพ่นทรายสำหรับการทำความสะอาด กัดกร่อน และการเตรียมพื้นผิว ผู้ใช้งานส่วนใหญ่คือ ผู้รับเหมา เจ้าของโรงงาน อู่ต่อเรือ ลานรถไฟ และงานอุตสาหกรรมและงานเคลื่อนที่อื่นๆ เครื่องจักรประเภทนี้มีแรงดันที่มากและต้องใช้ทักษะ ข้อควรระวังด้านความปลอดภัยในระดับหนึ่งในการทำงาน

ประเภทของเครื่องพ่นทราย

เครื่องพ่นทรายในปัจจุบันมีหลากหลายแบบขึ้นอยู่กับการใช้งาน และขนาดขององค์กร โดยในบทความนี้จะยกเครื่องพ่นทราย 2 ประเภทขึ้นมาพูด โดยจะมีลักษณะการใช้งานที่ต่างกัน

1.เครื่องพ่นทรายแบบพกพาหรือเคลื่อนที่ (Portable blast equipment)

ตัวอย่างการใช้งานเบื้องต้น

1. งานเคลือบผิวและงานพ่นสี – การทำความสะอาดพื้นผิวก่อนด้วยเครื่องพ่นทราย จะทำให้พื้นผิวนั้นมีจุดยึดมากขึ้นและจะช่วยเพิ่มความแข็งแรงในการยึดเกาะของสี และใช้กับการเคลือบด้วยเช่นกัน ขัดพื้นผิวก่อนลงเคลือบ หรือกรณีด้วยการลงสีใหม่ ก็ใช้เครื่องพ่นทราบสำหรับการกำจัดสีเดิมและสนิมออก
2. คราบกัด/กร่อนของโรงงานเคมีและโรงกลั่น – เนื่องจากภายในโรงงานเหล่านี้มีกรด เกลือและสารกลั่นกร่อน จึงจำเป็นต้องใช้เครื่องพ่นทรายในการกำจัดคราบกัดกร่อนจากท่อ ถัง วาล์ว หรือการกำจัดคราบจากฉนวนเพื่อรอทำการเคลือบใหม่
3. อุปกรณ์/เครื่องจักรการเกษตร – มักใช้สำหรับการกำจัดคราบสนิม คราบดินออกจากเครื่องจักร

2.เครื่องพ่นทรายแบบตู้ (Blast cabinet)

ตู้พ่นทราบโดยปกติแล้วจะเป็นระบบวงจรปิดที่ช่วยให้ผู้ใช้งานสามารถฉีดพ่นชิ้นงานได้สะดวกและสามารถรีไซเคิลทรายหรือสารกัดกร่อนได้ โดยจะประกอบไปด้วย 4 องค์ประกอบคือ ตู้กักกัน ระบบพ่นทราบ ระบบรีไซเคิลสารกัดกร่อน และเก็บฝุ่น

ซึ่งการทำงานของระบบนี้อธิบายได้ดังนี้

ผู้ใช้งานจะอยู่ข้างนอกของตู้และใส่แขนเข้าในถุงมือที่ติดอยู่กับรูบนตู้และจับเครื่องพ่นที่อยู่ภายใน มองดูชิ้นงานผ่านหน้าต่าง เปิดและปิดเครื่องพ่นด้วยเท้า(เหยียบสวิตซ์ข้างล่าง) และพ่นชิ้นงานผ่านหัวพ่น

(นาทีที่ 3.25 สาธิตการใช้งานของเครื่องพ่นทราย)

ข้อดีของเครื่องพ่นทราย

1. การพ่นด้วยทรายเป็นดีเยี่ยมในการกำจัดสารเคลือบผิว สี กาว สิ่งสกปรก ขนาดโรงสี รอยหมองจากการเชื่อม พื้นที่หรือจุดบนชิ้นส่วนอาจเข้าถึงได้ยากเมื่อใช้จานขัด ล้อเจียร หรือล้อซี่ลวด
2. การพ่นทรายใช้ในขั้นตอนสำคัญของการทำความสะอาดและการเตรียมพื้นผิวก่อนการเคลือบ กาว และยาแนว การพ่นทรายจะสร้างรอยด้านล่างบนพื้นผิวของชิ้นส่วน ซึ่งช่วยเพิ่มการยึดเกาะ
3. การพ่นทรายสามารถจัดการกับพื้นผิวโค้งมนหรือเว้า รวมถึงพื้นผิวโค้งนูน
4. การพ่นทรายสามารถเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมและไม่เป็นพิษ
5. โดยทั่วไปแล้ว ทรายหรือวัสดุที่ใช้แทนสามารถเรียกคืน แยก และนำกลับมาใช้ใหม่ได้หลายครั้ง แล้วจึงนำกลับมาใช้ใหม่
6. การพ่นทรายสามารถทำได้โดยอัตโนมัติเนื่องจากเปนเครื่องจักร ทำให้งานออกม

ข้อเสียของเครื่องพ่นทราย

1. เครื่องพ่นทรายทำให้เกิดเสียงเดซิเบลสูงและฝุ่น
2. วัสดุขัดบางชนิดอาจไม่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม
3. การพ่นทรายทำให้ชิ้นส่วนภายในของอุปกรณ์พ่นทรายสึกหรอ ต้องได้รับการวัดเพื่อรักษาความสม่ำเสมอ
4. เครื่องพ่นทรายอาจสร้างความบาดเจ็บให้ผู้ใช้งาน กระแสการขัดถูที่มีแรงดันสูงสามารถทำร้ายผิวหนังและดวงตาได้
5. การพ่นทรายหรือสารกัดกร่อนสามารถสร้างความร้อนในระหว่างกระบวนการขัดสี ซึ่งอาจทำให้ชิ้นส่วนบางบิดงอได้