Pre-Columbian Art ศิลปะยุคต้นกำเนิดบนแผ่นดินอเมริกาและเม็กซิโก

หากจะพูดถึงยุคสมัยก่อน Columbian นั้นต้องย้อนไปสมัยอารยธรรมของอเมริกากลาง (Mesoamerica) กับอารยธรรมชายฝั่งแปซิฟิกของอเมริกาใต้นั้นได้ร่วมสมัยกับยุคคริสเตียนของยุโรป อารยธรรมทั้งสองถึงจุดสิ้นสุดหลังจากการเดินทางของโคลัมบัส และเกิดปัญหาขัดแย้งกับผู้ที่อยู่อาศัยดั้งเดิมในพื้นที่ ซึ่งในสมัยนั้นมีสองอาณาจักรที่ยิ่งใหญ่ หนึ่งคือ จักรวรรดิ The Aztecs of Mesoamerica และอีกจักรววรดิคือ The Incas of Peru ซึ่งทั้งคู่มีความรู้ทางด้านการเกษตร มีความสามารถด้านศิลปะ สถาปัตยกรรมที่เป็นอนุสาวรีย์เป็นโบราณสถานทิ้งไว้ให้เห็นในยุคปัจจุบันมากมาย

ตัวอย่างแรกที่มีชื่อเสียงมากที่สุดสำหรับซากเมืองโบราณ มาชู ปิกชู (Machu Picchu) เป็นซากเมืองโบราณของอารยธรรมอินคา เป็นเมืองที่ตั้งอยู่บนภูเขาสูง ในแนวเทือกเขาแอนดีส ถูกสร้างขึ้นประมาณช่วงศตวรรษที่ 15 เคยเป็นดินแดนที่มีความรุ่งเรืองในยุคที่อาณาจักรอินคาเฟื่องฟู แต่ต้องถูกกลายเป็นเมืองล้างเมื่ออาณาจักรล่มสลายจากการขยายอำนาจของสเปน และมาถูกค้นพบภายหลังในปี ค.ศ.1911 โดย Hiram Bringham ปัจจุบันตั้งอยู่ที่ประเทศเปรู

Timeline ยุค Pre-Columbian Mesoamerican Art เรียงจากอดีตโดยจะพูดถึงในมุมมองของด้านศิลปะและวัฒนธรรม

โดยหากแบ่งตามยุคสมัยจะสามารถแบ่งออกได้เป็น 3 ช่วงเวลา โดยเริ่มในช่วงระยะเวลาก่อน คริสศักราช 1200 ปี จนถึง ค.ศ. 200 จะเรียกช่วงระยะเวลานี้ว่า Pre-classic ซึ่งยุคนี้จะถูกครอบงำโดยอารยธรรม Olmec ที่รุ่งเรืองในช่วงนั้น จะมีการสร้างรูปแกะสลักหยกและมีประติมากรรมแกะสลักที่ถูกเรียกว่า Colossal heads เป็นการแกะสลักหินรูปหัวขนาดใหญ่ถึง 8 ฟุต และพวกเขามีพิธีกรรมต่างๆที่ซับซ้อน

ช่วงยุค Classic ในปี ค.ศ.200 ถึง ค.ศ.900 ช่วงนี้จะเป็นยุคที่ถูกปกครองโดยชาวมายา เช่นเดียวกันกับวัฒนธรรม Mississippian ในอเมริกาเหนือ โดยชาวมายันจะอยู่อาศัยกันเป็นถิ่นฐานขนาดใหญ่ มีพื้นที่ทำเกษตรกรรมค่อนข้างมาก พวกเขามีการเรียนรู้อักษรอียิปต์และดาราศาสตร์ขั้นสูง ซึ่งงานศิลปะส่วนใหญ่จะมีลักษณะเป็นภาพเขียน หินและไม้แกะสลัก รวมถึงภาพจิตรกรรมฝาผนัง

Post-classic ปี ค.ศ.900-1580 เป็นช่วงที่ถูกอารยธรรม Toltec จากตะวันตก โดยประติกรรมส่วนใหญ่จะเป็นการแกะสลักขนาดใหญ่ รูปแกะสลักคล้ายบล็อกที่ใช้เป็นเหมือนเสาตั้งที่ เมือง Tula แคว้นอิดัลโก ประเทศเม็กซิโก และในช่วงระยะเวลา Post-classic นี้จะมีทั้งยุคสมัยอารยธรรม Aztec ที่เข้ามาเกี่ยวข้องด้วย ชาว Aztec เป็นกลุ่มอารยชนที่ ฉลาด นิยมการบูชายันต์โดยใช้มนุษย์ พวกเขาได้พัฒนาการดนตรีและศิลปะ รวมถึงการสร้างสถาปัตยกรรมต่างๆในรูปแบบของการสร้างมหาอำนาจ แสดงความยิ่งใหญ่ สถาปัตยกรรมที่ยิ่งใหญ่ของชาว Aztec ที่เป็นที่รู้จักกันคือมหาพีระมิดพระอาทิตย์ นอกจากนั้นยังมีการใช้รูปทรงเรขาคณิต ในการวาดภาพ จิตรกรรมสีบริจส์ หน้ากา เครื่องแต่งกายพิธีกรรม กำไล สร้อยคอ

สถาปัตยกรรมในช่วงยุค Pre-columbian โดยรวม

ในสมัยนั้นมักมีการประกอบพิธีกรรมขนาดใหญ่หลายๆพิธี และมีสถานที่รวมกลุ่มในการประกอบพิธี จึงทำให้สถาปัตยกรรมที่ถูกสร้างขึ้นนั้นเป็นลักษณะจองศูนย์กลางที่มีไว้สำหรับการรวมตัวกันของผู้คน สร้างออกมาในรูปแบบของพีระมิดคล้ายๆกับของอียิปต์แต่จะไม่มียอดที่แหลมจะเป็นยอดตัดเรียบแทน ยกตัวอย่างที่เห็นได้อย่างชัดเจนคือ พีระมิด Teotihuacan ที่ถูกสร้างในปี ค.ศ. 500

และสถาปัตกรรมที่โดดเด่นอีกประเภทคือการสร้างสนามบอลที่มีไว้เพื่อเล่นเกมส์บอลศักดิ์สิทธิ์ อยู่บริเวณชายฝั่งอ่าวเม็กซิโก The Great Ball Court at Chichen Itza

ประติมากรรม

ศิลปะที่เฟื่องฟูส่วนใหญ่ในยุคนั้นจะเป็นการใช้ตัวเลขและเป็นประติมากรรมทั้งขนาดเล็กไปจนถึงขนาดใหญ่ นิยมปั้นรูปเลียบแบบท่าทางของคน บุคคลสำคัญ

Ceramic

มีการตกแต่งเครื่องปั้นดินเผาด้วยวิธีการต่างๆเช่น การปั๊ม การกรีด การกรีด กรตัด และมักนิยมใช้รูปทรงเรขาคณิตในการตกแต่ง และวาดภาพฉากพิธีกรรมที่จะมีบุคคลสำคัญ รวมถึงทาสต่างๆ และที่ถือเป็น Signature ของศิลปะในยุคนั้นเลยคือการใช้รูปงู หรือปั้นเป็นรูปงู ยกตัวอย่างที่เห็นชัดที่สุดคือ แจกันเซรามิกดีไซน์ทรงเรขาคณิตมีขาตั้งสามขาเป็นรูปงูคาดว่าถูกทำขึ้นในช่วงปลายยุคคลาสิค

จิตรกรรมบนฝาผนัง – มีการเขียนอักษรไฮโรกลิฟิกที่ถูกคิดค้นขึ้นในค.ศ. 1 มีการวาดลงหนังกว่างหรือผ้าที่ทำจากเปลือกไม้ วาดเรื่องราว ชีวิตประจำวัน มีสีสันสวยงาม

สิ่งทอ – เนื่องจากสภาพอากาศที่แห้งแล้งของชายฝั่งเปรูทางตอนใต้ เกิดการเก็บรักษาสารอินทรีย์จากเศษพืชผักและทำมาทำผ้า คาบสมุทร Paracas เป็นแหล่งช่างที่มีฝีมือเชี่ยวชาญในการทอผ้าที่ซับซ้อนและมีลวดลายที่สวยงาม ทำจากผ้าฝ้ายหลากสีหรือขนของอัลปาก้าและลามา ใช้เทคนิคที่ละเอียดอ่อนกว่าในยุโรป ถูกทอขึ้นใช้เพื่อสวมใส่ในจักรพรรดิอินคา ลายที่นิยมคือลายหัวแมว งูสองหัว และรูปทรงเรขาคณิตเช่นเคย