ทฤษฎีสีเป็นการผสมผสานระหว่างศิลปะและวิทยาศาสตร์ เพื่อกำหนดสีที่ดูดีและสามารถใช้ได้จริง จึงเกิดเป็นเครื่องมือที่จะช่วยให้คุณสามารถเลือกสี คู่สี เฉดสีและผสมสีต่าง ๆ ได้เข้ากัน การใช้สีได้อย่างถูกต้องนั้นช่วยทำให้ชิ้นงานมีความโดดเด่นและสะกดสายตารวมไปถึงความรู้สึกโดยรวมที่มีอิทธิพลต่อจิตใจของผู้ที่ได้เห็นชิ้นงานนั้น เครื่องมือที่ว่านั้นได้แก่ วงจรสีและอุณหภูมิสี
Color Wheel หรือ วงจรสี
วงล้อ ( Color Wheel ) คือ เครื่องมือในการจัดเรียงสีที่มองเห็นด้วยตามนุษย์ ซึ่งถูกประดิษฐ์ขึ้นในปี 1666 โดย ไอแซก นิวตัน ที่ได้ทำการสร้างแผนที่สเปกตรัมสีลงบนวงกลม นอกจากนี้วงล้อสียังเป็นพื้นฐานของทฤษฎีสี เนื่องจากมันสามารถแสดงความสัมพันธ์ระหว่างสีต่าง ๆ ได้
📍จุดเริ่มต้นของวงล้อสี
เดิมทีแม่สีจะประกอบด้วย 3 สีหลักได้แก่ สีแดง สีเหลือง สีน้ำเงิน หรือเรียกว่า RYB และเมื่อมีการรวมสีต่าง ๆ เข้าด้วยกันก็จะเกิดวงล้อสี RGB ซึ่งเป็นสีที่ถูกออกแบบสำหรับการใช้งานออนไลน์ และจะแสดงผ่านแสง ตัวอย่างเช่น บนตอมพิวเตอร์ หน้าจอทีวี
📍การผสมแต่ละสีของวงล้อสี
การเกิดสีใหม่ขึ้นมานั้นจะเริ่มด้วยการผสมสีแต่ละคู่
_____________________________________
เริ่มตั้งแต่ แม่สี 3 สี แล้วเกิดเป็นสีใหม่ขึ้นมา จนครบวงจร จะได้สีทั้งหมด 12 สี ซึ่งแบ่งสีเป็น 3 ขั้นคือ
สีขั้นที่ 1 (Primary Colours) คือ แม่สี 3 สี ได้แก่ สีแดง เหลือง และน้ำเงิน
สีขั้นที่ 2 (Secondary Colours) คือ สีที่เกิดจากการผสมกันเป็นคู่ๆ ระหว่างแม่สี 3 สี จะได้สีเพิ่มขึ้นอีก 3 สี ได้แก่ สีม่วง สีเขียว และสีส้ม
สีขั้นที่ 3 (Tertiary Colours) คือ สีที่เกิดจากการผสมกันเป็นคู่ๆ ระหว่างแม่สี 3 สี กับสีขั้นที่ 2 จะได้สีเพิ่มขึ้นอีก 6 สี ได้แก่ สีม่วงแดงเข้ม สีแดงสด สีเหลืองอำพัน สีโศก สีเขียวหัวเป็ด สีม่วงน้ำเงิน
นอกจากนี้ยังมีการเลือกจับคู่สีไปใช้การงานต่าง ๆ โดยมีวิธีการเลือกอยู่ทั้งหมด 6 วิธีด้วยกัน
Color Temperature (อุณหภูมิสี)
วงล้อสี ( Color Wheel ) สามารถแบ่งออกเป็นสีโทนร้อนและโทนเย็น ความอบอุ่นหรือความเย็นของสีนั้นสามารถเรียกว่าอุณหภูมิสี ( Color Temperature ) ตามหลักจิตวิทยาของสี อุณหภูมิสีที่ต่างกันจะทำให้เกิดความรู้สึกต่างกัน ตัวอย่างเช่น กล่าวกันว่าสีโทนอุ่นทำให้นึกถึงความความสุขและพลังงาน ในขณะที่สีโทนเย็นมีความเกี่ยวข้องกับความสงบและความโดดเดี่ยว
กลุ่มสีขอแยกออกเป็น 3 ช่วง ได้แก่
- กลุ่มสีร้อน (Warm Colors) : สีแดง, สีส้ม, สีเหลือง และสีชมพู
- กลุ่มสีเย็น (Cool Color) : สีเขียว, สีน้ำเงิน และสีม่วง และกลุ่มสุดท้ายคือ
- กลุ่มสีธรรมชาติ (Neutral Color) : สีดำ, สีขาว, สีเทา และสีน้ำตาล
และในทางศิลปะนั้นมีการตีความหมายของอุณหภูมิและการใช้อย่างไร
การเรียนรู้เรื่องนี้เป็นสิ่งสำคัญเพราะอุณหภูมิสีช่วยให้เราสร้างความลึก อารมณ์ และแม้กระทั่งการเคลื่อนไหว
นอกจากนี้ “อุณหภูมิ” ถูกใช้เป็นคำเพื่ออธิบายตำแหน่งที่เฉพาะเจาะจงมากขึ้นของสีบนวงล้อสี การระบุอุณหภูมิของสีทำให้คุณต้องสังเกตเฉพาะเฉดสี (หรือลักษณะที่ปรากฏ) ของสี
การมองเห็นและความยาวคลื่น
เมื่อเปรียบเทียบความยาวคลื่นของทั้งโทนร้อนและเย็นนั้น ความยาวคลื่นของสีโทนร้อนจะยาวกว่า ดังนั้นดวงตาของคุณจึงมองเห็นได้เร็วกว่าความยาวคลื่นที่สั้นกว่าของสีที่เย็น
“การใช้สีโทนอุ่นในโฟร์กราวด์ของภาพวาดและสีโทนเย็นในแบ็คกราวด์ของภาพวาดสามารถช่วยสร้างภาพลวงตาในสามมิติและระยะห่าง”
เช่น ในภาพโฆษณาจะสังเกตได้ว่าจะใช้สีโทนร้อนกับกล่องสีเหลี่ยมและ และโทนเย็นเป็นพื้นหลังเพื่อให้กล่องตรงกลางชัดขึ้น และดึงดูดสายตา
ขนาดใหญ่และเล็ก
ยังสามารถใช้ความสามารถของโทนสีและอุณหภูมิของสีในการแสดงภาพขนาดใหญ่และเล็ก หรือแม้กระทั่งการใกล้ไกล ตัวอย่างการใช้สีในรูปเปลือกหอยนี้ บริเวณเปลือกหอยที่มีขนาดใหญ่ และใกล้กว่าจะใช่สีโทนร้อนในการระบาย และในส่วนที่ใกล้ออกไปจะเลือกสีฟ้า หรือสีโทนเย็นในการระบายเพื่อให้มันอยู่ไกลขึ้น
นอกจากนี้ยังมีกฏสำหรับการสร้างภาพที่อยู่ระยะไกลได้แก่ Cooler (โทนเย็น), Duller (จืดจาง), Lighter (สว่างกว่า)
การใช้เงา/เงาสะท้อน
อีกหนึ่งข้อสำคัญที่จะทำให้รูปแบบงานศิลปะนั้นดูว้าวมากขึ้นคือการเพิ่มมิติด้วย ‘เงา’ การเข้าใจว่าความเข้มของเงาสะท้อนส่วนไหนควรเป็นรูปแบบไหนก็เป็นอีกข้อสำคัญ
การที่เงามีความเข้มหรือใกล้กับแหล่งกำเนิดแสง แสงทะท้อนจะมีความเย็น หรือสว่างจัด และส่วนที่มีความเข้มของเงาน้อยหรือแสงสะท้อนน้อย เงาจะดูจางลงและมีโทนอบอุ่นมากขึ้น
ทั้ง Color Wheel (วงจรสี) และ Color Temperature (อุณหภูมิสี) เป็นทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับสี และสีความสำคัญมากสำหรับจิตกรที่ต้องการสร้างศิลปะที่มีมิติและน่าสนใจ เนื่องการการเลือกใช้คู่ที่ที่ถูกต้อง การเลือกใช้โทน การทราบองค์ประกอบการภาพ การรู้จักมิติ ก็เป็นอีกหนึ่งปัญจัยในการสร้างงานออกมาให้สวย นอกจากจิตรกรจะใช้เครื่องมือนี้แล้ว การออกแบบการภาพ กราฟิค ก็สามารถนำมาปรับใช้ได้เช่นกัน หรือแม้กระทั่งการออกแบบบ้าน การเลือกสีทาบ้านก็นำมาปรับใช้ได้