การเพิ่มชั้นดินเหนียว ทำไปทำไหม และ เพื่ออะไร ? หรือ ที่เรียกว่า เอนโกบ Engobes ก่อนที่เราจะเข้าไปที่ วิธีการทำ เอนโกบ จะขอแนะนำคราวๆเกี่ยวกับ เอนโกบก่อนว่าคืออะไร และเกี่ยวข้องยังไงกับการบีบชั้นดินเหนี่ยว
“เอนโกบ Engobes “
คือ วิธีการที่ใช้ตกแต่ง เซรามิคอีก ชนิดหนึ่งที่ได้รับความนิยม อย่างแพร่หลาย โดยอุปกรณ์หลักๆคือ ขวดบีบน้ำดิน ขนาดหัวต่างๆ พู่กัน ฟองน้ำ ที่ขูดดิน เป็นต้น โดยนิยามของการทำเอนโกบ คือการเพิ่มมูลค่า ผิวสัมผัสของชิ้นงาน ความโดดเด่น ให้กับชิ้นงานโดยอาศัย ชิ้นงานหลักตัวที่1 และ และชิ้นงานหลักตัวที่2 น้ำเอนโกบ ที่จะวาดลวดลายเพิ่ม
โดยสามารถแบ่งการทำเอนโกบ ได้จากวิธีการทำมี 2 แบบคือ
1.การบีบผ่านขวดบีบ หรือที่บีบ จากหัวบีบรูปทรงต่างๆ โดยส่วนมาก จะได้จากการประยุกต์ นำขวดที่ใช้สำหรับซอสหรือ บีบเค้กในการทำได้ไม่ต่างกัน แต่ก็จะมีอุปกรณ์เฉพาะที่ใช้สำหรับงานบีบ เหมือนกัน เช่น ที่บีบยาง เป็นต้น โดย มีส่วนผสมที่สำคัญๆในการทำคือ เอนโกบ ที่ใช้ใส่ลงไป และการบีบจะแล้วแต่วิธีการหรือเทคนนิค ของแต่ที่คน สามารถบีบให้เกิดเป็นเส้น หรือหยด หรือสัลบกันไปมาได้ เทคนิคนี้ ต้องอากศัย ความชื้นในดินของชิ้นงานตัวที่1 ถ้าแห่งเกินไปการบีบจะไม่ค่อยติดกับตัวชิ้นงาน
2.การวาดเอนโกบโดยใช้น้ำดิน และการขูดลวดลาย ให้เป็นภาพ ต่างๆ มักใช้เอนโกบที่มีความข้นขึ้น อีกนิด และ มักเขียนลวดลายต่างๆ บนเซรามิค ในบ้างครั้ง ก็ใช้ร่วมกันทั้งแบบบีบและแบบ วาดเอนโกบ เทคนิคนี้มัก เทคนิคนี้มักใช้ได้กับงานชิ้นที่1 ที่มีความชื้นในดินเช่นกันก้าแห่งเกินไป เนื้อเอนโกบที่บีบลงไปจะไม่จิดกับตัวชิ้นงาน ตัวที่1
ทั้ง 2 วิธี จะมีการเคลือบด้วยเคลือบใส เพราะตัวเอนโกบ ส่วนมากจะมีผิวด้านไม่น่าสัมผัส เมื่อ เคลือบเสร้จแล้ว ก็จะเผาเคลือบ ที่1,180-1,250 องศา
“การทำเอนโกบ มีวัถุดิบ 2 ชนิด ดังนี้ “
“น้ำดิน หรือ น้ำสลิปดิน ”
น้ำดินที่ใช้ในการทำ เอนโกบ มักเป็นน้ำดินหล่อที่มีความข้นพอดี สามารถเช็คได้จากการทดลองบีบ ใส่ที่บีบ ถ้าน้ำดิน บีบออกมาไม่เป็นเส้น จับกันเป้นก้อน คือถ้าข้น และถ้า เหลวเกินไปน้ำดินจะออกมาเป็นน้ำ น้ำดินที่ใช้ทำเอนโกบ จะเป็นดินชนิดเดี่ยวกันกับ ภาชนะที่จะ ทาหรือบีบลงไป หรือ ต่างชนิดกันก็ได้ และชนิดที่ใช้สำหรับ วาดหรือปาด
“สีสเตน”
เอนโกบ โดยทั่วไปจะมีสี ขาว หรือสีครีม ตามสีของดินที่ใช้ แต่หากต้องการให้ มีสีสัน มักมีการเติ่ม สีสเตนลงไปในน้ำเอนโกบ โดยจะเติ่มได้ตาม เปอร์เซน สูงสุด ไม่เกิน 3-5% เพราะหากเติมมากไปน้ำดินจะข้น และ สีจับเป็นก้อน การผสมอาจจะผสมได้เองหรือ มีทั้งการขายแบบสำเร็จตามร้าน ขายอุปกรณ์ เซรามิค
“เอนโกบ ทำไปทำไหม เพื่ออะไร “
เอนโกบจากที่ได้กล่าว เบื้องต้น เป็นการเพิ่มมูลค่าของงานเซรามิคอีกเทคนิคหนึ่ง การทำเอนโกบ จะเพิ่มทั้งความสวยงาม ที่เทคนิคเคลือบบางชนิดทำได้ยาก เช่น การวาดเส้น ให้นูน การเขียนลาย ขูดลาย ซึ้งเคลือบธรรมาดาที่ใช้การพ้น จุ่มทำได้ยาก แต่เอนโกบสามารถทำได้ ดังนั้นเราจึ้งมักเห็นงานเอนโกบ ในงานศิลปะหรืองานที่ต้องใช้ฝีมือมากกว่า เอนโกบมักเจอในงานสตูดิโอ โรงงานบางแห่ง
การเรียนระกับมหาลัย วิทยาลัย และ การใช้เอนโดยยัง เป็นเทคนิคที่มีการต่อยอดได้ เช่น การทำดินเอนโกบ เยื้อกระดาษ ที่มีการผสมกระดาษลงไปในเนื้อเอนโกบ เพิ่มความแข็งแรงและสามารถขึ้นรูปได้แบบแปลกตา เอนโกบบางชนิด ยังอยู่ใน งานที่เราพบเห็นได้บ่อยแต่หลายคนไม่รู้เช่น การทำโอ่งมังกร กระถางมักการ เป็นการเพิ่มทั้งมุลค่าให้กับชิ้นงานและความสวยงาม โดยส่วนที่ใช้คือลายมัครกรตัวนุนออกมาจากตัวโอ่ง โดยช่าง จะทำลายมังกรในขยะที่ ตัวโอ่งมีความหมาดอยุ่นั้นเอง
