Typical Clay Cast formula and Hard Clay formula (for ram press) สูตรหล่อดินเผาทั่วไป และ สูตรดินเหนียวแข็ง (สำหรับปั้นดินเผา)
ก่อนที่เราจะพูดถึงเรื่องของสุตรดินต่างๆ จะขอย้อนถึง ว่าสูตรดินๆต่างๆที่เรา ใช้งานกันในงานเซรามิคมีที่มา ของแต่ละพื้นที่จากอะไร ทำไหมถึงมีความสำคัญ
สุตรดินในงานเซรามิค มีมากมายหลายสูตร โดยหลัก ของสูตร แต่ละที่มีผลต่อสุตร คือ ปัจจัยเรื่องวัถุดิบ ซึ่งในสมัยก่อน สูตรดินจะพัฒนาจาก ดินแต่ละที่ ที่มีวัตถุดิบมากน้อยต่างกัน บ้างที่มีดินขาว,ดินดำที่มี แร่ธาติ การให้สีการ หดตัวที่ต่างกัน ดังนั้นสูตรดินที่ใช้ในท้องถิ่น จึงเป็นเสมือน รากฐาน ของงานเซรามิค แต่ละพื้นที่ในปัจจุบัน ยกตัวอย่างที่เด่นชัด เช่น สูตรดินขาว ลำปาง ที่ บกบอกว่าดินที่ใช้ในโรงงานมีส่วนประกอบของดินขาวมากกว่า 50% ขึ้นไป หรือ สูตรดินขาวระนอง ที่ในในงานอุตสหกรมมแถบ ภาคอีกสาน ที่มีการใช้ดินขาวจากระนองอย่างแพร่หลาย ทั้งในระดับอุตสหกรรมและ ระดับมหาวิทยาลัย เป็นต้น นอกจากนี้สุตรที่ใช้ยังมีหลากหลายแตกแขนง สูตรย่อยๆ ตามการพัฒนา ของโรงงานหรือศูษย์ วิจัยต่างๆ
“ความสำคัญของสูตรดิน,ปัจจัยที่ต้องพัฒนา “
อย่างที่ทราบเบื้องต้นว่า สูตรดินที่ ใช้กันในปัจจจุบันมีการพัฒนาทดลองซ้ำ มามากมาย ความสำคัญของการพัฒนาสูตรดิน มีปัจจัย อยู่หลัก 2 ข้อคือ การแก้ไขปัญหา ในงานเซรามิค,การพัฒนาเรื่องราคาและต้นทุน
-การแก้ไขปัญหา ในงานเซรามิค เช่น ปัญหาที่เกินจากดินต่างๆ การแตกร้าว การหดตัว ดินอืด ดินตกตะกอนเร็วความหนาไม่เท่ากัน ปัญหาเหล่านี้ คือตัวอย่างที่ทำให้เกิดการพัฒนาสูตรดินอย่างต่อเนื่อง เนื่องจากการพัฒนาสุตรมีความสำคัญในการทำให้ดินที่ใช้ดีขึ้นแล้วยังเป็นการพัฒนาความรู้ และ ทำให้น้ำดินสามารถ ขึ้นรูปกับชิ้นงานได้หลายประเภท หลากหลายสถาณที่ในประเทศไทย จึงมีการส่งเสริม ให้มีการพัฒนาสุตร ทั้งในระดับมหาวทิยาลัย ที่เปิดสอน สาขาวิชา เฉพาะ ระบดับจังหวัดที่มีการส่งเสิรม ศูษย์ช่วยเหลือวิจัย ที่รวบรวมบุคคลกร ผุ้มีความรู้ ห้องวิจัย ที่ช่วยแก้ปัญหา ในระดับ สุง หรือ ระดับประเภทที่มีการส่งเสริม
-การพัฒนาเรื่องราคาและต้นทุน ราคาและต้นทุนถือว่าเป้นอีกส่วนที่มีความสำคัญในงานเซรามิค อย่างที่ทราบถึง ข้อมูลข้างต้นว่า งานเซรามิค มีต้นทุนค่อนข้างมาก ถ้าเทียบกับราคาการขาย แล้วอะไรคือ ปัญจัย ที่ยัง มีโรงงานเซรามิคผลิตอยุ่ ? การหาสมดุลในเรื่องของราคาและ ต้นทุนคือส่วนสำคัญ เพราะเซรามิค ที่ทำ มีขั้นตอนที่ ต้องใช้วิธีการเตรียมการทั้งหมด ดิน และการทำดินก็ถือว่าเป็นขั้นตอนที่ มีต้นทุนสูง การพัฒนาดิน ให้ม่ีคุณภาพ ใช้งานง่าย ราคาถูก เป็นเรื่องที่มีการทำอย่างต่อเนื่อง ในแต่ละสถาณที่ การเติ่ม สารทดแทน หรือ ปรับวัตถุดิบ ตามสถาการณ์โดยที่ เปลี่ยน คุณสบัติของ สารให้น้อยที่สุดเป็นเรื่องที่ต้องทำถ้าสามารถทำให้ค่าวัตถุดิบสามารถทำได้เช่น สารประกอบบางแห่ง ราคาแพง เกินไป ต้องวิจัยและหา จากแหล่งอื่นที่ใกล้เคียง
“สูตรดิน “
โดยทั่วไปดินที่ใช้ในงานอุตสหรกรรม ที่สำเร็จรูปจะมี 2 ชนิด ได้แก่ ชนิดน้ำดินเหลว หรือน้ำดินหล่อ ,ชนิดดินก้อน อัดศูษย์อากาสหรือดินแท่ง ซึ่งทั้ง 2 สุตร ใช้สุตรทีร่มีวิธีการหาคล้ายกัน แตกต่างกันที่การ เตรียมน้ำ การเติ่ม หรือลด
-สุตรน้ำดินหล่อ ปกติ จะมีปริมาณน้ำ:ดินที่ 70%:30 %
-สุตรดินแท่ง ปกติ จะมีปริมาณน้ำ:ดินที่ 30%:70%
“สูตรดินหล่อ,ดินแท่งอัดศูษย์อากาศ”
จากข้อมูลบ้างต้นใน ความสำคัญของสูตรดิน สูตรที่ได้มาก ยิ่งคุณภาพน้ำดิน ดี และราคาเหมาะสมเท่ารัย การบอกสูตรของน้ำดินในการผสมของแต่ละโรงงานไม่ทราบข้อมูลได้ยาก เพราะถือว่า ต้องลงทุนทั้งเวลา วัตถุดิบ ความคิด หรือบางสูตรจะเป็น จัดจ้างนักวิจัย ให้พัฒนาสุตร แต่ก็ยังมีหลายๆบริษัท ที่ บอกเกี่ยวกับสูตรเบื้องต้น ในการใช้งานให้สำหรับ โรงานเซรามิคที่ ซื้อดินจาก โรงานใหญ่ๆ ถึงแม้ว่าต้องมาปรับแต่งเอง ตามการใช้งานและการขึ้นรูปก็ตาม โดยสูตรที่ได้มีพื้นฐานวิธีการหาสูตร 2 ชนิดได้แก่
-วัตถุดิบ 2 ตัว เช่น ดินดำ ,ดินขาว วิธีการหาสูตร จากวัตถุดิบ 2 ชนิด โดยทั่วไปจะใช้ดิน ที่ผุ้วิจัยสนใจ ยกตัวอย่างเช่น ดินดำ+ดินขาว ดินพื้นบ้าน +ดินขาว เป็นตัน ตัวอย่างการคำนวน อัตราส่วน เราจะใช้อัตราส่วน: 100ในการคำนวน ซึ่งเป้นสูตรพื้นฐาน เช่น

http://elearning.psru.ac.th/courses/.pdf
1.ดินพื้นบ้าน 100 %
2.ดินพื้นบ้าน 90 % +ดินขาว 10 %. 7.ดินพื้นบ้าน 40 % +ดินขาว 60 %
3.ดินพื้นบ้าน 80 % +ดินขาว 20 %. 8.ดินพื้นบ้าน 30 % +ดินขาว 70 %
4.ดินพื้นบ้าน 70 % +ดินขาว 30 %. 9.ดินพื้นบ้าน 20 % +ดินขาว 80 %
5.ดินพื้นบ้าน 60 % +ดินขาว 40 %. 10.ดินพื้นบ้าน 10 % +ดินขาว 90 %
6.ดินพื้นบ้าน 50 % +ดินขาว 50 %. 11.ดินขาว 100 %
ใช้วิธีในการผสม เติมน้ำในอัตราส่วน 1:1ก่อน วัดดูความเหลวในการทดลองการไหลตัว และ ทดสอบคุณสมบัติ เช่น คุณสมบัติ การหดตัว ก่อนเผาหลังเผา ,คุณสมบัติ การบิดงอ ก่อนเผาหลังเผา ,คุณสมบิตการอุมน้ำ หลังเตา กี่นาที สีหลังการเผา เพราะต้องคำนึงถึงสีและความสวยงามที่เข้ากับเคลือบ เหล่านี้คือคุณสมบัติของ การทดสอบ สูตรดิน สูตรดินที่เหมาะสม ต้องมีคุณสมบัติ ไม่บิดงอ ก่อนและหลัง การหดตัว ต้องน้อย และ เมื่อหลังเผาเคลือบแล้วต้อง ไม่อุ้มน้ำน้ำซึมผ่านยาก ทั้งนี้ จะขึ้นอยุ่ตามการใช้งานและประเภทของชิ้นงานด้วย
-วัตถุดิบ 3 ตัว เช่น ดินดำ ,ดินขาว ,ก็อต (เศษบีสแตก) หรือดินพื้นบ้าน สูตรนี้นิยมใช้มาก เพราะ 2 ส่วนผสมอาจจะไม่เพียงพอต่อความต้องการดังนั้น สูตร 3วัตถุดิบจึงได้รับความนิยม และเป็นที่ยอมรับ มากกว่า เพราะ ส่วนประกอบ ที่3ที่มีการเติ่มมักเป็นตัวช่วยเรื่องความแข็งแรงหรือเป็นส่วนประกอบพิเศษ ที่ช่วยคุณสมบัติของสูตรด้านใดด้านหนึ่ง ตัวอย่าง เช่น

http://elearning.psru.ac.th/courses/.pdf

http://elearning.psru.ac.th/courses/.pdf
เช่น เดียวกับวิธีการหาค่า วัตถุดิบแบบ 2 ชนิด เมื่อได้สุตรดินที่กำหนด จะต้องผ่านวิธีการวัด คุณสมบัติก่อนนำมาใช้งานเสมอ
“จากข้อมูลจะเห็น ว่า สุตรดิน ที่ขายๆหรือที่โรงงานผลิตเซรามิคทำ ถือเป็น สมบัติของ โรงงานหรือบริษัท เช่น เดียวกับข้อมูลสำคัญอื่นๆ เพราะต้องผ่านกระบวนการการคิดค้น การทดลองมากมาย เพื่อปรับสุตร ให้เหมาะสม ลงทุนด้านทรัพยกรหลายอย่า งและเวลาในการวิจัยที่ อาจจะต้องวิจยักันหลายเดือนหรือเกือบ ปี แต่อย่างไรก็ตามสูตรดินที่ดี มักไม่ตายตัว เพราะ บริษัท ที่ขายดีหลายๆบริษัทมักพัฒนา โดยการนำเข้าวัตถุดิบจากต่างประเทศมาร่วมกับ ของที่มีอยุ่ เพิ่มมูลค่า ให้เหมาะกับการใช้งาน เช่นปรับให้ดินขาวขึ้น โปรงแสง หรือ สวยขึ้นมีจุด สีนวล เป็นตัน”